Kontynuujemy serię wywiadów z beneficjentami, w których zbieramy opinie i doświadczenia osób bezpośrednio zaangażowanych w realizację projektów, dofinansowanych ze środków europejskich w ramach Programu Interreg Polska – Słowacja.

Wywiad przeprowadziliśmy z panem Petrom Matisom, koordynatorem projektu „Ciricium i Słowacki Watykan. Ochrona i rewitalizacja zabytków sakralnych oraz miejsc w ich otoczeniu”, realizowanego m.in. przez Kościół rzymskokatolicki Biskupstwo Spiskie Podhradzie.

Jakie są główne cele projektu?

Celem projektu jest zachowanie i przybliżenie społeczeństwu zabytków sakralnych na pograniczu polsko-słowackim. Staramy się, aby historyczne miejsca, takie jak Spišská Kapituła – zabytek wpisany na listę UNESCO, czy Szczyrzyc, nie pozostały jedynie cichymi świadkami przeszłości, lecz stały się częścią żywej przestrzeni kulturowej i duchowej. Oprócz renowacji budynków chcemy również stworzyć wspólną ofertę turystyczną, która zainteresuje nie tylko osoby wierzące, ale także szerszą publiczność i turystów z terenów przygranicznych.

Jakie są mocne strony projektu?

Projekt łączy kilka obszarów: renowację zabytków, technologie cyfrowe, kulturę oraz życie duchowe. Jego siłą jest współpraca dwóch partnerów, których łączy wspólny cel – zachowanie wartości, które mają znaczenie. Jednocześnie jest to projekt, który przyniesie realne, widoczne efekty zarówno dla lokalnych mieszkańców, turystów, jak i pielgrzymów.

Dlaczego wybraliście właśnie program Interreg?

Dla nas Interreg to logiczny wybór – koncentruje się na współpracy transgranicznej, której właśnie potrzebujemy. Słowacja i Polska mają wspólną historię, która nas łączy, a ten program pomaga nam ją ożywić. Co więcej, Interreg uwzględnia także organizacje kościelne i kulturalne, co nie jest powszechne we wszystkich programach. Czujemy, że mamy tu przestrzeń, by być kreatywni i pożyteczni. Krótko mówiąc – to dobre połączenie możliwości i wsparcia.

Co ten program oferuje w porównaniu z innymi?

Mamy wrażenie, że Interreg skupia się bardziej na współpracy niż wyłącznie na sprawach technicznych. Dąży do tworzenia długofalowych relacji i projektów, które nie są tylko „na papierze”. W porównaniu z innymi grantami widzimy tu prawdziwą wolę wsparcia inicjatyw mających głębszy sens. Jest tutaj otwartość i wsparcie dla wartościowych działań, które mają realny wpływ na społeczność. Dzięki temu projekt może stać się również czymś bliskim sercu.

Jakie korzyści przynosi projekt?

Oprócz renowacji obiektów, takich jak ulica Kapitulská czy zabytki w Szczyrzycu, projekt zapewnia lepszy dostęp społeczeństwa do sakralnego dziedzictwa kulturowego. Powstanie aplikacja, która będzie oferować informacje o atrakcjach w okolicy, a także organizujemy wspólne wydarzenia, takie jak koncerty, wystawy i pielgrzymki.

Kiedy i gdzie zobaczymy rezultaty?

Projekt będzie realizowany do roku 2026. Pierwsze zmiany będzie można zauważyć już pod koniec 2025 roku, kiedy zakończy się renowacja obiektów budowlanych. Następnie zostanie uruchomiona aplikacja prezentująca wspólną ofertę turystyczną na pograniczu polsko-słowackim. Organizacja wspólnych wydarzeń będzie promować projekt i jego rezultaty.

Co odróżnia ten projekt od innych działań transgranicznych?

To połączenie wymiaru duchowego i kulturowego. Nie odnawiamy jedynie budynków – staramy się tchnąć w nie nowe życie i nadać im nowy sens. Dzięki współpracy instytucji kościelnych powstaje projekt, który jest zakorzeniony w wartościach i tożsamości danego miejsca. Wspólnie organizowane wydarzenia są przede wszystkim o ludziach, którzy wnoszą życie do tych historycznych obiektów.

Czy zdecydowaliby się Państwo ponownie na realizację projektu transgranicznego?

Zdecydowanie tak, bez wahania. To doświadczenie utwierdziło nas w przekonaniu, że gdy po obu stronach granicy spotkają się zaangażowani ludzie, może powstać coś wyjątkowego. Współpraca z polskim partnerem była bardzo wzbogacająca – przyniosła nowe pomysły, wymianę doświadczeń oraz dobre relacje międzyludzkie. Oprócz widocznych efektów w postaci odnowionych budynków i infrastruktury, odczuwamy także silny wpływ na lokalną społeczność. A kiedy widzi się, że to wszystko ma sens zarówno dla mieszkańców, jak i odwiedzających, to zyskuje się motywację do kolejnych projektów.

Co najbardziej Państwa zaskoczyło?

Pozytywnie zaskoczyło nas zainteresowanie społeczeństwa oraz współpraca wielu osób, które zaangażowały się w projekt. Z technicznego punktu widzenia wyzwaniem było pogodzenie prac budowlanych z wymaganiami konserwatorskimi, ale efekty są tego warte.

Dziękujemy za wywiad.

Rozmowę przeprowadziła Pani Lucia Mačupová z Regionalnego Punktu Kontaktowego Programu w Preszowskim Kraju Samorządowym.