Kontynuujemy serię wywiadów z beneficjentami, w których zbieramy opinie i doświadczenia osób bezpośrednio zaangażowanych w realizację projektów, dofinansowanych ze środków europejskich w ramach Programu Interreg Polska – Słowacja.

Projekt Doskonalenie współpracy w zakresie zarządzania kryzysowego polskich i słowackich służb ratowniczych realizowany jest we współpracy sześciu sąsiadujących z sobą partnerów: Krásno nad Kysucou, Czadca, Oszczadnica, Skalité, Milówka i Rajcza.

Wywiad przeprowadziliśmy z Paniami: Joanną Kohut (JK) – Zastępcą Kierownika w Referacie Inwestycji i Rozwoju Gminy w Urzędzie Gminy Milówka oraz Alicją Owczarzy (AO) –  Kierownikiem Referatu Promocji i Współpracy Transgranicznej w Urzędzie Gminy Rajcza.

Dzień dobry Paniom. Bardzo dziękuję za możliwość przeprowadzenia wywiadu.

Jakie są główne założenia projektu?

JK: Głównym założeniem naszego projektu jest przede wszystkim stworzenie wspólnego systemu ostrzegania, monitoringu i reagowania w sytuacjach kryzysowych  głównie przez jednostki OSP zarówno te po stronie polskiej, jak i ze Słowacji. Jednak nie tylko system jest tym celem w dalszej perspektywie współpracy. W przypadku różnych zagrożeń dzięki niemu druhowie będą mogli połączyć siły, a także wykorzystać zakupiony sprzęt pomagając i wspierając się nawzajem. Dodatkowo w ramach projektu zostaną zrealizowane szkolenia i spotkania edukacyjne adresowane dla mieszkańców różnych grup wiekowych, których celem jest przekazanie wiedzy na temat właściwego zachowania i umiejętności reagowania na wypadek katastrofy czy zagrożenia.
AO: Istotne jest też to, że wspólny system ostrzegania, dzięki któremu jednostki OSP z naszego partnerstwa będą mogły szybko i sprawnie zareagować na zdarzenie występujące na pograniczu, będzie działał również w trudnym, górskim i zalesionym terenie.

Jakie są mocne strony projektu?

JK: Mocną stroną projektu jest znalezienie wspólnego celu działania, będącego priorytetem dla naszych społeczności lokalnych. Wzajemne zaangażowanie partnerów w przygotowanie i realizację projektu pokazuje w jak wysokim stopniu możemy zagwarantować sukces i powodzenie założeń. Duży nakład sił i zaangażowanych środków ze strony partnerów w realizację zadania potwierdzają powagę podjętej współpracy na rzecz działań dla mieszkańców po obu stronach granicy. Grupa partnerów, która zawiązała współpracę dla realizacji tego projektu to osoby z ogromnym doświadczeniem w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych. Posiadają one duże doświadczenie i wiedzę w realizacji projektów, właściwym przebiegu działań, odpowiednich zasadach promocji. Pomimo tego, że nie siedzimy w jednym biurze, przekazujemy sobie wszystkie informacje na bieżąco w zależności od potrzeb, co świadczy  o naszej wysokiej odpowiedzialności i realizacji wzajemnych zobowiązań. Poza tym przystępując do  projektu, każdy z partnerów zabezpieczył jego realizację od strony ekonomicznej. Zdajemy sobie sprawę również z tego, że technologie na świecie tak gnają do przodu, że należy zrobić wiele, by za tymi rozwiązaniami nadążyć, by można było wdrażać rozwiązania ułatwiające życie i ponoszące komfort życia i funkcjonowania społeczności lokalnych.
AO: Równie istotne jest to, że projekt dzięki swej innowacyjności łączy działania mające na celu ochronę klimatu z bezpieczeństwem mieszkańców i ochroną ekosystemów. W naszych gminach mamy wiele zagrożonych gatunków zwierząt, ptaków, które chronią dyrektywy UE,  a dzięki wzmocnieniu bezpieczeństwa możemy również chronić te ekosystemy przed pożarami i w razie wystąpienia zagrożenia szybko reagować.

Dlaczego wybraliście właśnie Interreg?

JK: Interreg wybraliśmy przede wszystkim dlatego, że w ramach tego Programu zrealizowaliśmy już wiele projektów, zarówno w naborach dużych, jak i małych. Wsparcie zespołów doradczych, czy pracowników instytucji programowych, na każdym etapie realizacji naszych projektów jest zawsze kompleksowe, merytoryczne, ukierunkowane. Nabory poprzedza cykl szkoleń i możliwość konsultacji projektów w kontekście właściwego określenia celów planowanych przedsięwzięć. Poza tym w ramach Programu można pozyskać stosunkowo dobry procentowy poziom finansowego wsparcia dla realizacji zamierzonych działań. Gdyby nie takie wsparcie, wielu zamierzeń nie dałoby się zrealizować przy środkach budżetowych jednostek samorządowych.
AO: Interreg wspiera nasze działania od wielu lat, zaplanowanie naborów daje nam komfort opracowania dokumentacji z wyprzedzeniem, a Program odpowiada na nasze potrzeby.

Co daje ten Program w porównaniu z innymi?

JK: W ramach Programu Interreg realizowane są cele, które wychodzą naprzeciw innowacyjnym i nowatorskim rozwiązaniom. Interreg wspiera wymianę doświadczeń pomiędzy grupami społecznymi, realizowana jest polityka rozwoju regionalnego na rzecz wzrostu zatrudnienia. Poza tym realizowane są działania, które łączą mieszkańców gmin po obu stronach granicy poprzez integrowanie ich na rzecz podejmowania wspólnych działań, co ma wspaniały wpływ na wymianę międzypokoleniową i współpracę ponadregionalną, podnosi także marki turystyczne miejscowości. Do Programu aplikować mogą różne podmioty, dzięki czemu podejmowane działania trafiają na różne obszary przyczyniając się do ponoszenia komfortu życia mieszkańców pogranicza.
AO: Tak jak już wcześniej wspomniałam nabory są zaplanowane – znając terminy i obszary naborów mamy czas na opracowanie dokumentacji i stworzenie konspektu projektu. Takie działania to pokłosie wcześniejszych konsultacji, rozmów i spotkań, czyli to, czego brakuje w innych projektach. Dodatkowo, mamy możliwość konsultacji, doradztwa i otrzymujemy wsparcie na każdym etapie – to jest właśnie wyjątkowość tego programu.

Jakie korzyści płyną z projektu?

JK: Jest ich wiele. To przede wszystkim poprawa współpracy w zakresie zarządzania kryzysowego, w tym wymiana doświadczeń i standaryzacja wyposażenia służb ratowniczych w strefie przygranicznej oraz podnoszenie świadomości społeczności lokalnej i organizacji Pogranicza o potrzebie ochrony środowiska, reagowaniu w przypadku klęsk żywiołowych i  niesienia wzajemnej pomocy.
AO: Wsparcie dla jednostek OSP, które następnie przekłada się na wzrost bezpieczeństwa regionu pogranicza. Ważna jest również integracja jednostek bezpieczeństwa z terenu naszego pogranicza. Inne korzyści to również wzrost ochrony naszego ekosystemu – mamy przecież cenne gatunki roślin i zwierząt, które są chronione w rezerwatach przyrody oraz Żywieckim Parku Krajobrazowym na terenie naszych Gmin.

Kiedy i gdzie zobaczymy efekty?

JK: Jeśli chodzi o Gminę Milówka to 30 grudnia 2024 r. odebraliśmy średni samochód ratowniczo- gaśniczy zakupiony w ramach projektu. W 2025 roku zostaną przeprowadzone szkolenia i spotkania edukacyjno-konkurencyjne dla jednostek OSP biorących udział w projekcie. Ponadto w  bieżącym roku zostanie wdrożony wspólny system powiadamiania. Pozostali partnerzy również zakupili potrzebny im sprzęt i wszyscy przygotowujemy się do wspólnych działań z jego wykorzystaniem.
AO: W najbliższym czasie zakupimy wspólny system powiadamiania, latem rozpoczniemy wspólne zawody dla OSP, więc współpraca organizacji już powstaje, a jej pierwsze efekty zobaczymy już za kilka miesięcy.

Co wyróżnia Państwa projekt na tle innych działań transgranicznych?

JK: Nasz projekt przede wszystkim wdraża nowoczesne technologicznie rozwiązania przeznaczone do wspólnego włączenia się w akcję służb pomocniczych po obu stronach granicy na wypadek zaistnienia zagrożenia, które znienacka może przynieść otaczająca nas rzeczywistość. Udział w szkoleniach, zawodach oraz wspólna edukacja grup mieszkańców w temacie właściwego reagowania na różne niebezpieczne, a mogące pojawiać się zjawiska, wyróżnia ten projekt. Wymaga on od partnerów większego zaangażowania, zdobycia dodatkowej wiedzy, poświęcenia większej ilości czasu i osobistego zaangażowania w przedsięwzięcia. Projekt wychodzi naprzeciw potrzebom społeczności lokalnych, ale także i tych mieszkańców, którzy nie licząc i nie kalkulując ryzyka, niosą pomoc w każdym momencie.
AO: Wyjątkowość tego projektu to reakcja na faktyczne problemy pogranicza: trudny teren, góry, lasy – zarówno ochrona ludności, ochrona Pogranicza, jak również ochrona klimatu w takich warunkach wymaga więcej trudu oraz wiedzy i korzystania z doświadczenia, które można zdobyć w takim właśnie partnerstwie jak nasze. Dzięki realizacji tego projektu możemy szkolić, poznawać i uczyć się.  

Czy współpraca spełniła Państwa oczekiwania?

JK: Tak, jak najbardziej. Dzięki dobrej współpracy i zaangażowaniu partnerów realizacja zadania przechodziła bez większych kłopotów.
AO: Warto zaznaczyć, że jesteśmy sąsiadami i razem z partnerami realizujemy wiele projektów, ta współpraca odpowiada na potrzeby wszystkich partnerów, chcemy ją rozbudować i kontynuować.

Czy ponownie zdecydowalibyście się na realizację transgranicznego projektu?

JK: Na pewno tak. Przede wszystkim można podzielić się odpowiedzialnością za realizowane zadania. Jeżeli partnerzy projektu chcą osiągnąć wyznaczony cel i tak prowadzą zadania, że nawzajem jeden z drugim ze sobą się liczą, zbudowany został fajny team ludzi, to realizacja projektów transgranicznych może, a właściwie jest pożądana. My bez wahania zdecydowalibyśmy się na realizację kolejnego projektu transgranicznego.
AO: Oczywiście, każdy projekt to nowe wyzwanie, ale również nowe pomysły i cele, które wspólnie realizujemy. Jesteś otwarci na nowe wyzwania i już nie możemy się doczekać kolejnych projektów.

Czy albo dlaczego współpraca się opłaca?

JK: Większa ilość zaangażowanych do realizacji projektu ludzi daje większe szanse na powodzenie i osiągnięcie zakładanych rezultatów. To zachęca do większej aktywności międzynarodowej w kwestii przezwyciężania stereotypów i uprzedzeń funkcjonujących po obu stronach granicy oraz pokonywania granicy państwowej jako bariery socjalnej, infrastrukturalnej i kulturowej. Współpraca transgraniczna i międzyregionalna umacnia dobrosąsiedzkie relacje między krajami, gwarantuje stabilność, oraz zapewnia partnerski i zrównoważony rozwój społeczno-ekonomiczny.
AO: Oczywiście, że się opłaca, od lat budujemy partnerstwa, a dzięki naszej współpracy odkrywamy nasze pogranicze na nowo. Poznajemy ludzi, budujemy infrastrukturę, która nas łączy. Nie ma już murów ani granic, jest jeden wspólny obszar, który różni się kulturowo i językowo, ale my przekuwamy to w atut – to jest nasz zysk! Jesteśmy budowniczymi wspólnoty, która zyskuje nowe doświadczenia, wiedzę i tożsamość.

Jakie trudności napotkali Państwo w realizacji?

JK: W zasadzie nie napotkaliśmy żadnych trudności w realizacji.
AO: Moim zdaniem postępowania – to zdecydowanie utrudnia i zraża niedoświadczonych partnerów, a czasem nawet Ci bardzo doświadczeni mają z tym problem.  

Bezpieczne Pogranicze – to jakie Pogranicze?

JK: Bezpieczne Pogranicze to takie miejsce, gdzie każdy mieszkaniec czuje się bezpiecznie. Składa się na to wiele czynników, między innymi współpraca pomiędzy służbami i podmiotami ratowniczymi, podejmowanie działań na podstawie wcześniej przeprowadzonych analiz w ujęciu transgranicznym, gotowość do podejmowania akcji podczas rozwiązywania sytuacji kryzysowych poprzez wzmocnienie współpracy wszystkich służb odpowiadających za bezpieczeństwo na obszarze naszego Pogranicza.
AO: Pogranicze to ważna część naszego regionu. Ważna kulturowo, geograficznie i przyrodniczo. Jesteśmy zobligowani do ochrony ludności oraz ekosystemu. Bezpieczeństwo mogą nam zapewnić odpowiednio wyposażone i wyszkolone służby. Więc bezpieczne pogranicze, to takie które jest przygotowane i odporne na zagrożenia.

Co było/jest dla Państwa największym zaskoczeniem – pozytywnym lub negatywnym podczas realizacji projektu?

JK: Tak jak już wspominałam wcześniej w czasie realizacji projektu,  nie było żadnych trudności, nie było też żadnych negatywnych zaskoczeń. Cały okres realizacji projektu, podejmowane działania, wspaniała współpraca partnerów, dojrzała odpowiedzialna praca nastawiona na osiągnięcie celu – to pozytywy przedsięwzięcia. Cieszy nas przede wszystkim to, że udało się zakupić samochód ratowniczo-gaśniczy dla OSP w Milówce. Przed nami jeszcze etap szkoleń i wzajemnych spotkań w rywalizacjach. Wierzymy, że będzie to taki okres czasu, który dostarczy nam wielu pozytywnych wrażeń i emocji. To czas wymiany doświadczeń i dobrych praktyk. Wyniesiemy z tego lekcję wzajemnej troski o wzrost bezpieczeństwa naszych mieszkańców. 
AO: Myślę, że jesteśmy w dobrym momencie, aby powiedzieć, że czas realizacji projektu jest trafiony w punkt. Oby więcej takich pozytywnych zaskoczeń!

Dziękuję obu Paniom za rozmowę i życzę dalszych sukcesów w realizacji transgranicznych projektów!

Wywiad przeprowadziła Pani Bożena Mendrek-Gańczarczyk z Regionalnego Punktu Kontaktowego w województwie śląskim.